Josephine

Z prasy do albumu

Postać Josephine Dumaz, wyemancypowanej pani detektyw działającej w szeregach Scotland Yardu na przełomie XIX i XX wieku, zadebiutowała w dwunastym numerze Produktu z 2002 roku w opowieści Mushrooms dotyczącej dochodzenia w sprawie zabójstwa i dekapitacji zwłok Erica Stackhausa. Na kartach czasopisma gościła z małymi przerwami do numeru dziewiętnastego z października 2003 roku, w którym ukazał się epizod Głód, traktujący o dziwnych potrzebach pokarmowych pani Melanie Stevenson. Później na  łamach periodyku prezentowane były inne komiksy sygnowane nazwiskiem Weatherspoona: steampunkowy Toshiro i science-fiction 9 mm. W międzyczasie w roku 2002 na łamach drugiego i ostatniego numeru magazynu P-Lux znalazła się opowieść "Wild" Jack O’Hara, a fragmenty dłuższej niedokończonej historii Josephine opublikowane zostały w pierwszym numerze komiksowego zina Tfur.

W grudniu 2003 roku staraniem wrocławskiej oficyny Mandragora ukazał się kolorowy zeszyt zawierający pierwszą część wielowątkowej opowieści Tchnienie Czarnego Lądu ogniskującej się wokół przerażającego rytuału kultywowanego przez plemiona Yoruba, przybijającego do londyńskiego portu statku widmo oraz larw afrykańskiej muchy wywołujących nieznaną plagę. Jej kontynuacja pojawiła się dwa lata później w postaci czarno-białego albumu, w ramach rekompensaty za miesiące oczekiwania na zamknięcie historii. Wydawnictwo to wzbogacono o opowiadanie Toshiro: Głosy w mojej głowie, w którym wystąpili nowi bohaterowie Weatherspoona: kolekcjoner ludzkich uszu Pan Kapelusz, zamaskowany mechaniczny samuraj Toshiro i kilka innych indywiduów nie z tego świata. W roku 2007 Mandragora wydała obszerny album w sztywnej oprawie Josephine: Thnienie Czarnego Lądu – Wydanie kolekcjonerkie. Później zarówno nazwisko Clarence Westherspoon, jak i komiks Josephine, zniknęły z krajobrazu polskiego komiksu.

Ironia i papierosy

Kruczowłosej Josephnie w rozwiązywaniu kryminalnych zagadek mających związek z nadprzyrodzonymi zjawiskami i magicznymi mocami mającymi swe korzenie w egzotycznych mitologiach pomaga bezwzględnie nieustępliwy funkcjonariusz londyńskiej policji Thomas Stiller oraz żywiący się krwią ofiar afrykański talizman, który umożliwia poznanie ostatnich chwil z życia denata i porozumiewanie z istotami zza światów, a jednocześnie chroni przed zgubnym wpływem nieczystych sił. Inteligentny grzyb z Gangtok przemieniający swoich nosicieli w bezrozumne sukuby, duch Jacobusa Van Heltena zaklęty w rewolwerze z czasów Wojny Burskiej, stado mściwych kotów wymierzających zabójcy opiekującej się nimi podstarzałej pani Bagis stosowną karę, nieznana tożsamość i nadnaturalne umiejętności Johna Carpentera, tajemnica nieśmiertelności żony doktora Stevensona oraz zdolność Jacka O’Hary do prowokowania mało prawdopodobnych ciągów zdarzeń, to zjawiska z jakimi musi zmagać się sceptyczna i racjonalnie rozumująca kobieta. W trzeźwym osądzie niewytłumaczalnych sytuacji pomaga jej spora doza ironii, cięty dowcip i trafna riposta, umiejętność zachowania zdrowego dystansu oraz nikotynowy nałóg.

We wszystkich epizodach serii Josephine wyraźnie pobrzmiewają echa opowieści grozy Howarda Phillipsa Lovecrafta, seryjnych morderstw dokonywanych przez Kubę Rozpruwacza, klasycznej angielskiej prozy detektywistycznej i komiksowej serii Hellboy Mike'a Mignoli. Szczegóły mrocznych śledztw rozgrywających się w czasach wiktoriańskich z reguły relacjonowane i komentowane są spoza kadru przez posługującą się zwięzłym i dosadnym językiem bohaterkę. Równocześnie wszystkie epizody urozmaicane są różnorodnymi zabiegami, jak częsta zmiana perspektywy (zeznania Browna z epizodu Złoty głód czy dialog szczura i ducha baby z odcinka Wskrzeszenia Johna Carpentera), fragmentaryczna i niekompletna narracja (chaotyczna kompozycja opowieści zatytułowanej Rewolwer), zaburzenie chronologii zdarzeń (odwrócenie zawiązania akcji i sceny finałowej we Wskrzeszeniach Johna Carpentera) oraz liczne wtręty i dygresje (opowieść o szczekającej żabie z Newshire czy Przypowieść o cudownym pensie Roba McPetersona stanowiąca prolog do epizodu "Wild" Jack O’Hara). Całości zaś dopełniają historyczne fakty, doniesienia prasowe, dokumentacja fotograficzna, fragmenty policyjnych raportów, wyimki z aktów zgonów, zeznania naocznych świadków, notatki z podróży, ludowe podania i legendy miejskie.

Czekając na Toshiro

Oprawiony w twardą okładkę niemal stopięćdziesięciostronnicowy album, poza historiami przedrukowanymi z komiksowych magazynów uzupełniony został o garść atrakcyjnych dodatków. Fanart Hellboya z Josephine w roli głównej, grafika z okładki pierwszego numeru zina Tfur, fragmenty scenariuszy, wstępne storyboardy, conceptarty i szkice postaci, unikatowe plansze nigdy nie publikowanych komiksów, rysunki na naklejki do magazynu KKK, plansze z planowanego crossovera Josephine z Toshiro oraz dwie dodatkowe historie ze świata Josephine – Dziecko Oceanu i Świeczka – opatrzone zostały komentarzem Clarence’a Weatherspoona (zapisanym na wzór produktowych pasków na dole strony) oraz zapisem krótkiej rozmowy przeprowadzonej z autorem przez Leszka Kaczanowskiego. Szkoda tylko, że przy pracy nad albumem nieco zabrakło solidnej korekty, bo w niektórych miejscach pojawiają się błędy interpunkcyjne i drażniące literówki, a i komentarz twórcy zamieszczony na bonusowych kartach wydaje się być zapisany dość przypadkowo, o czym świadczyć mogą choćby niezbyt estetycznie wyglądające przeniesienia ostatnich wyrazów w zdaniu na kolejną stronę.

Josephine to kolejna – po frankońskiej serii Saga Valty – publikacja odstająca od profilu wydawniczego oficyny Ongrys, która do tej pory zaznaczała swoją obecność na polskim rynku komiksowym dzięki znakomitym reedycjom rodzimych klasyków. Antologia krótkich opowieści autorstwa Clarence’a Weatherspoona wydaje się być jednak wyborem trafionym z dwóch powodów. Pierwszym z nich jest niedostępność na rynku wtórnym niektórych numerów magazynów Produkt i P-Lux czy zina Tfur, w których poszczególne epizody zostały pierwotnie wydrukowane. Drugim jest zapowiadana przez wydawnictwo Kultura Gniewu polska premiera komiksu Toshiro scenarzysty Jaia Nitza i rysownika Janusza Pawlaka – bo tak naprawdę nazywa się Clarence Weatherspoon – który w Stanach Zjednoczonych ukazał się nakładem Dark Horse. W oczekiwaniu na steampunkową opowieść o stalowym samuraju przeciwstawiającym się inwazji zombie i pożerającej dusze meduzie z alternatywnej rzeczywistości, warto przypomnieć sobie pierwsze komiksowe kroki twórcy z Malborka, który osiągnął międzynarodowy sukces.